امروزه میتوان خودروهای دو دیفرانسیل را تقریبا در تمام کلاسها مانند SUV یا سدان مشاهده کرد . البته خودروهای دو دیفرانسیل جدید اکثرا چهار چرخ متحرک (AWD) هستند و قادرند هریک از اکسلها را با قدرت متفاوتی بچرخانند . خودروهای دو دیفرانسیل اما میزان توان یکسانی را به چهار چرخ منتقل میکنند و از این حیث در مقایسه با اتومبیلهای تک دیفرانسیل از قدرت بیشتری برای عبور از مسیرهای سخت و صعبالعبور برخوردار هستند . به همین دلیل است که سیستمهای دو دیفرانسیل اکثرا بر روی خودروهای SUV نصب میشوند .
علیرغم این که بشر از نخستین روزهای ساخت اتومبیل در صدد ساخت سیستمهای دو دیفرانسیل بوده ، اما نخستین محصول تجاری دو دیفرانسیل که به طور رسمی به تولید انبوه رسید ، جیپ ویلیس است که قدمت آن به دوره جنگ جهانی دوم میرسد . پس از آن ، کمپانیهای دیگری نظیر لندروور در انگلستان و تویوتا در ژاپن اقدام به ساخت خودروهای دو دیفرانسیل خود کردند . با این که هر خودروی دو دیفرانسیل ساخته شده ، به نوعی حاوی دی ان ای جیپ ویلیس است، اما هریک تغییرات مثبتی را در آن ایجاد کردهاند که منجر به پیشرفت چشمگیر این کلاس خودروها در طول ۸۰ سال گذشته شده است . در ادامه نگاهی خواهیم داشت به ۱۰ نمونه از بهترین خودروهای دو دیفرانسیل تاریخ که هریک با تواناییها و قابلیتهای خود نقش چشمگیری در پیشرفت صنعت خودروسازی ایفا کردهاند .
بهترین خودروهای دو دیفرانسیل تاریخ
نیسان پاترول
با این که ممکن است نام برند نیسان پاترول به اندازه لندکروزر تویوتا دهانپرکن به نظر نرسد ، اما واقعیت این است که خودروهای دو دیفرانسیل نیسان واقعا دستکمی از هیولاهای تویوتا نداشته و در بسیاری مواقع حتی عملکرد بهتری هم داشتهاند . نسل اول Nissan Patrol در سال 1951 ، یعنی دقیقا همزمان با نخستین نسل از لندکروزر روانه بازار شد و خط تولید آن تا همین امروز با قدرت ادامه داشته است . در ابتدا پاترول تنها در کشور ژاپن عرضه میشد ؛ اما کمی بعد ، موفقیت این خودرو در بازارهای داخلی باعث شد که صادرات آن به برخی مناطق دیگر نظیر استرالیا یا خاورمیانه آغاز شود . صادرات نیسان به این کشورها شروع درخشش پاترول و معرفی آن به عنوان یکی از برترین خودروهای آفرودی بازار بود . این امر با رونمایی از نسل GQ از محصولات نیسان در سال 1987 تشدید شد ؛ جایی که پاترول GQ موفق شد با استفاده از سیستم تعلیق مبتنی بر فنرهای پیچشی بر خانواده سری 60 لندکروزر تویوتا که همچنان از فنرهای شمشی استفاده میکردند ، غلبه کرده و به فروشی باورنکردنی برسد . در سالهای اخیر ، خاورمیانه به یکی از بازارهای مهم نیسان پاترول تبدیل شده است . به همین جهت ، این کمپانی محصولات مختلفی را به طور انحصاری برای این منطقه روانه بازار کرده است . از جمله این محصولات میتوان به نیسان پاترول NISMO اشاره کرد که 428 اسب بخار قدرت دارد . از طرف دیگر، این کمپانی ژاپنی هنوز تصمیمی برای ارائه Patrol به بازار آمریکا نگرفته است؛ هرچند که به تازگی محصولی جدید تحت نام نیسان آرمادا را در آمریکای شمالی عرضه کرده که پلتفرمی کاملا مشترک با پاترول داشته و در بسیاری بخشها با آن مشابه است .
قدمت سری محصولات Suzuki Jimny به سال 1970 بر میگردد ؛ زمانی که این کمپانی ژاپنی از نخستین خودروی جمع و جور دو دیفرانسیل خود تحت عنوان LJ10 رونمایی کرد . هدف این خودروی کوچک ، دسترسی به مناطق کوچکتری بود که خودروهای چهار چرخ متحرک بزرگتر قادر به دستیابی به آنها نبودند . در آن زمان ، LJ10 به یک موتور دو زمانه با حجم 360 سی سی مجهز بود . بنابراین انتظار سرعت و قدرت چندان بالایی از آن نمیرفت. با این وجود ، جیمنی با وزن 600 کیلوگرمی خود خودرویی ایدهآل برای در نوردیدن نواحی سنگلاخی و کوهستانی بود . این خودرو در ابتدا تنها در ژاپن تولید میشد . با این وجود در سال ۱۹۷۵ سوزوکی نخستین کارخانه خارجی تولید این محصولات را در پاکستان احداث کرد . این خودرو در ایالات متحده آمریکا تحت نام سامورایی عرضه شد و خیلی سریع به گزینهای محبوب برای افرادی که به دنبال یک خودروی دو دیفرانسیل ارزان و کوچک بودند، تبدیل شد . از آن زمان تا به امروز سوزوکی همچنان به فرمول « موتور کوچک با بدنه سبک » خود وفادار مانده ؛ به طوری که جدیدترین نسل از این اتومبیلها از یک موتور چهار سیلندر با حجم موتور ۱۵۰۰ سی سی بهره برده و همان طراحی همیشگی این خانواده را ارائه میدهد. موتور دو دیفرانسیل این خودرو نسبت دنده پایینی دارد که باعث میشود این محصول برای مسیرهای کوهستانی و آفرود مناسب باشد .
جیپ Wrangler احتمالا شبیهترین محصول به جیپ ویلیس است و همچنان بسیاری ویژگیهای فوقالعاده که باعث شهرت سری خودروهای CJ جیپ در سرتاسر جهان شده بود را در خود دارد . نسل نخست از خودروهای رنگلر در سال 1987 روانه بازار شده و جایگزین سری خودروهای خانواده CJ-8 شد که محصولاتی محبوب ، اما از مد افتاده بودند . به همین جهت ، هدف از عرضه خودروی جیپ رنگلر به بازار، جبران این عقبافتادگی در مقایسه با دیگر SUV ها و ساخت محصولی بود که هم در آفرود و هم در جادهها عملکرد ایدهآلی داشته باشد . همچنین ، کاهش مصرف سوخت نیز یکی دیگر از اهداف جیپ در تولید سری Wrangler به شمار میرفت . نخستین نسل از خانواده حیپ رنگلر (YJ) تمامی ویژگیهای بالا را ارائه میکرد ؛ اما چراغهای مستطیلی آن باعث نارضایتی برخی علاقمندان به برند جیپ شده بود. در نسل دوم ، جیپ بار دیگر از چراغهای گرد استفاده کرد و با بهره گیری از سیستم تعلیق مبتنی بر فنرهای پیچشی تجربه جادهای بسیار بهتری را ارائه نمود. به این ترتیب ، جیپ رنگلر به یکی از بهترین خودروهای دو دیفرانسیل تاریخ تبدیل شد .
همچنین در سال 2007 هم سری JK این خانواده علیرغم این که از یک موتور 3.8 لیتری V6 استفاده میکرد و در مقایسه با رقبا کندتر بود، توانست موفقیت نسلهای قبل را تکرار کند . جیپ همچنین در سال 2017 هم از سری JL خود به همراه جیپ رنگلر 4xe رونمایی کرد که نخستین خودروی الکتریکی این کمپانی به شمار رفته و نشان از برنامهریزی گسترده این کمپانی برای آینده داشت.
پیش از عرضه آئودی کواترو ، خودروهای دو دیفرانسیل معمولا اتومبیلهای آفرودی سنگینوزن و تنبلی بودند که رانندگی درون جادهها چندان اهمیتی برایشان نداشت . با این وجود ، غول خودروسازی آلمانی این رویه را تغییر داد . نقطه شروع پروژه Quattro استفاده از سیستم انتقال قدرت یک خودروی فولکس واگن ایلتیس درون یک خودروی آئودی 80 بود . نتیجه این کار خودروی شگفتانگیزی بود که در برف و یخ عملکرد بسیار مناسبی داشت . همین امر باعث شد که مسئولین وقت این کمپانی برای ادامه این پروژه چراغ سبز نشان دهند . البته در آن زمان مدیران آئودی هنوز در خصوص پتانسیل فروش این خودروها مردد بودند ! نمونه اولیه Audi Quattro خودرویی بددست و سنگین بود . به همین جهت یورگ بنسینگر ، مهندس ارشد آئودی تصمیم به توسعه خودرویی با یک سیستم انتقال قدرت دو دیفرانسیل گرفت که سبکتر و سریعتر از نمونه اولیه باشد . نتیجه این تلاش ، تولد سیستم اصلی کواترو بود که برای نخستین بار در خودرویی تحت همین نام به کار گرفته شد . این خودرو بلافاصله پس از تولید در مسابقات رالی جهانی افتخارآفرینی کرد و برای سه سال پیاپی به عنوان قهرمانی این رقابتها دست یافت .
خودروی آئودی کواترو نه تنها نشان داد که اتومبیلهای دو دیفرانسیل پتانسیل استفاده در خودروهای سواری را دارند ؛ بلکه توانایی این دسته سیستمهای انتقال قدرت در ارائه سرعت بالا را هم به رخ کشید . تکنولوژی Quattro به کرات در نسلهای بعدی از خودروهای سواری آئودی هم به کار رفت و توسعه آنها تا به امروز ادامه پیدا کرده است . نسخه اول خودروی انگلیسی رنج روور طرفداران دوآتشه زیادی داشت ؛ به طوری که حتی چندین نفر از خاندان سلطنتی هم مشغول رانندگی با یکی از این خودروهای مشاهده شده بودند . این خودرو را باید نخستین SUV لاکچری دنیا به شمار آورد ؛ هرچند که نسلهای اولیه این خودرو صرفا با هدف سرکشی کشاورزان و ملاکان به زمینهای کشاورزی ساخته شده بودند . در عین حال استقبال کشاورزان ثروتمند بریتانیا از Range Rover ، کمپانی لندروور را بر آن داشت که مدلهای مختلفی از این خودرو را با قابلیتهایی منحصربفرد روانه بازار کند ؛ قابلیتهایی که تا پیش از آن در هیچ خودروی شاسی بلندی مشاهده نشده بود . با این که تعبیه قابلیتها و تواناییهای مختلف همواره یکی از اهداف مهم لندروور در ساخت خودروهای رنج روور بوده ؛ اما این خودروها هیچ گاه توانایی فنی خود را از دست ندادند . در سال ۱۹۷۷ مدلی دستکاری و بهینهسازی شده از رنج روور موفق شد برنده ماراتون سیدنی-لندن شود و چند سال بعد ، نمونهای مسابقهای از این خودرو هم پیروز رالی پاریس داکار شد .
علیرغم این همه موفقیت ، پای خودروهای رنج روور تا سال 1987 به آمریکای شمالی باز نشد . در عین حال ، به محض ورود ، این خودروها با استقبال فراوانی در آمریکا روبرو شدند ؛ به طوری که تعداد زیادی از سلبریتیها نظیر وین دیزل یا جاستین بیبر ، بارها سوار بر یک خودروی Range Rover مشاهده شدهاند .
دقیقا همانند خودروی رنج روور، مرسدس بنز کلاس G نیز یکی دیگر از بهترین خودروهای دو دیفرانسیل تاریخ است که در ابتدا برای کشاورزان ساخته شد ؛ اما به مرور زمان سایر افراد نیز از آن استقبال کرده و به تدریج مدلهای مدرنتری از آن برای جوامع شهری طراحی و تولید شد . مدلهای قدیمی از این خودرو که گاهی با نام جی واگن هم شناخته میشود ، طراحی و ساخت سادهتری داشتند . به این ترتیب نسلهای پیشین از این محصول قابل اطمینانتر بوده و راحتتر تعمیر میشدند. با این وجود ، مدلهای جدید از خودروهای کلاس G مرسدس بنز گرانقیمتتر بوده و بیشتر قشر ثروتمند جامعه را هدف گرفته است . البته افرادی که قصد دارند خودروهای کلاس G مرسدس را صرفا برای رانندگی آفرود خریداری کنند، میتوانند گزینههای مناسبی با قیمتهای بسیار ارزانتر را در بازار پیدا کنند . مرسدس البته همچنان مدلهایی از این خودرو را برای ارتش تولید میکند . به همین جهت بعضی اوقات میتوان نمونههایی از جی واگنهای اضافی ارتش را در حراجهای مختلف با قیمتهایی بسیار پایینتر از یک خودروی نو سری G پیدا کرد .
اگر آئودی کواترو را اتومبیلی بدانیم که ایده ساخت خودروهای رالی دو دیفرانسیل را پایهریزی کرد ، در این صورت لانچیا دلتا HF خودرویی بود که ثابت کرد خودروهای دو دیفرانسیل برای رالی ساخته شدهاند !این خودرو با موتور دو لیتری توربوشارژ خود عملکردی توقفناپذیر در مسابقات رالی مختلف داشت و از سال ۱۹۸۷ به بعد موفق به کسب ۴۶ مقام اولی در مسابقات قهرمانی رالی جهان شد ؛ به طوری که به مدت شش سال متوالی ، هیچ خودروی دیگری قادر به رقابت با این هیولای کوچک ایتالیایی نبود !این عملکرد شگفتانگیز باعث شد که لانچیا دلتا اچ اف و اچ اف اینگرال به الگوهایی برای طراحی خودروهای دو دیفرانسیل مناسب برای رالی تبدیل شوند و در سالهای اخیر میان برترین و گرانترین محصولات کلکسیونی بازار جای گیرند .پس از مشاهده موفقیت باورنکردنی خودروی جیپ ویلیس در جنگ جهانی دوم، کمپانی بریتانیایی Rover تصمیم گرفت خودروی دو دیفرانسیل آفرودی مخصوص به خود را بسازد تا حمل و نقل در طبیعت پر از شل و لای انگلستان را برای رانندگان هموار کند . نتیجه این تلاش انگلیسیها ، یک خودروی SUV به نام لندروور بود که در نمایشگاه خودروی آمستردام در سال 1948 رونمایی شد .این خودرو خیلی سریع توجه کشاورزان و زمینداران بریتانیایی را به خود جلب کرد ؛ به طوری که در زمانی بسیار کوتاه، کمپانی روور نزدیک به ۸۰۰۰ سفارش برای محصول جدیدش دریافت کرد ! علاوه بر این ، ارتش بریتانیا هم تعداد محدودی از این خودرو را خریداری کرد تا به این ترتیب ، همکاری میان ارتش و این خودروساز که تا به امروز هم پایدار است ، شکل گیرد .
سری نخست لندروور البته حتی برای زمان خود هم سواری بسیار سختی ارائه میداد. قدرت این خودرو تنها ۵۰ اسب بخار بود و تغییر دنده آن فقط از طریق دستهای فلزی بیرونزده از کف خودرو امکانپذیر بود . با این وجود ، لندروور زمینهای زراعی گلآلود انگلستان را بهتر از هر خودروی دیگری طی میکرد . به همین جهت توانست نام خود را در میان تاثیرگذارترین و بهترین خودروهای دو دیفرانسیل تاریخ ثبت کند .
لندکروزر، قدیمیترین خودروی تویوتا به شمار میرود که خط تولید آن از سال ۱۹۵۱ تا به امروز پابرجاست و همچنان با قدرت ادامه دارد . این خودرو در ابتدا به عنوان ماشینی برای جابجایی نیروهای پلیس شناخته میشد؛ اما قابلیتهای آفرود کمنظیر در کنار کیفیت فوقالعاده ساخت به تدریج آن را به اتومبیلی محبوب در میان مردم بر سر زبان انداخت . به گزارش مجله تویوتا ، تا به امروز بیش از ده میلیون دستگاه از خودروی Toyota Land Cruiser در سرتاسر جهان به فروش رسیده و مطمئنا با رونمایی از نسل دهم این خودرو در سال 2022 این آمار به طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت .هر نسل از خودروهای لند کروزر تویوتا همان عملکرد مطمئن همیشگی این خودروها را ارائه داده و از حیث اطمینان و قابلیتها در شمار بهترینهای نسل خود به شمار میروند . با این وجود، اگر تنها قابلیتهای آفرود را ملاک بگیریم ، به عقیده بسیاری کارشناسان ، خودروهای سری ۸۰ لندکروزر کاملترین پکیج ممکن را به رانندگان ارائه میدادند ؛ به طوری که حتی طراح ارشد مدلهای جدیدتر سری ۳۰۰ لندکروزر نیز خانواده سری ۸۰ را به عنوان یک شاسی بلند ایدهآل معرفی میکند که الگویی برای طراحی تمامی مدلهای پس از خود بوده است .خودروهای Land Cruiser عموما به دلیل کیفیت ساخت بالایی که دارند، طول عمری طولانی داشته و افت قیمت آنها در مقایسه با بسیار خودروهای دو دیفرانسیل دیگر کمتر است . با این وجود مدلهای قدیمیتر از Land Cruiser هماکنون در شمار با ارزشترین خودروهای کلکسیونی به شمار میروند . به عنوان مثال، یک خودروی لند کروزر سری ۸۰ مدل ۱۹۹۴ با کارکرد ۱۰۰۰ مایل به تازگی در یک حراجی با قیمت سرسامآور ۱۳۶۰۰۰ دلار به فروش رسید و رکوردی جاودانه را به نام خود ثبت نمود .
هر چه از اهمیت جیپ ویلیس در شکلگیری صنعت خودروهای دو دیفرانسیل و چهار چرخ متحرک سخن بگوییم ، کم است . اولین مدل از خودروهای جیپ در دوره جنگ جهانی دوم به دنبال درخواست دولت ایالات متحده آمریکا برای ساخت خودرویی مناسب برای پیمودن تمامی سطوح ساخته شد . در آن زمان جیپ توانست در رقابت با فورد و Bantam برنده میدان باشد و قرارداد ساخت این خودروها را از آن خود کند . نتیجه کار ، تحویل حدود 300000 دستگاه از خودروی Willys-Overland پیش از پایان جنگ جهانی دوم بود . بخش عمده موفقیت این خودرو به خاطر تنوع موارد استفاده آن است . جیپ ویلیس با انجام تغییراتی حداقلی قابلیت استفاده به عنوان آمبولانس، خودروی مهمات و یا حتی خودروی آتشنشانی را داشت . همچنین پس از جنگ هم مدلهای شهری این خودرو همچنان تنوع استفاده خود را حفظ کردند و به همین جهت در بازارهای داخلی و خارجی به موفقیتی چشمگیر رسیدند .
این موفقیت ، همان طور که اشاره شد ، زمینهساز خلق شاسی بلندهای دو دیفرانسیل دیگری نظیر لند روور یا لند کروزر شد که هریک از بهترین خودروهای دو دیفرانسیل تاریخ به شمار میروند . بنابراین اهمیت جیپ در این صنعت غیرقابل انکار است .